.jpg)
Op 13 februari 2024 hebben wij een aantal resultaten gepresenteerd tijdens onze webinar. In dit artikel presenteren wij de belangrijkste uitkomsten.
Het omgevingsoverleg/de voorfase
De varianten in de heffingsmaatstaven en tarieven zijn zeer groot. Vaste tarieven, gedifferentieerde tarieven naar diverse intake- en omgevingstafels, aantal overleggen, aantal disciplines of adviseurs en combinaties daarvan. Een gemiddelde lijn is niet te ontdekken. Bijna iedere gemeente vermindert 100% van de betaalde leges van het omgevingsoverleg na daadwerkelijke aanvraag. Daarbij ontstaat het probleem dat de vermindering meer bedraagt dan de te betalen leges na aanvraag. Dit betekent dan een terugbetaling. Al het werk dat is besteed aan de aanvraag is dan gratis uitgevoerd. Om dit te voorkomen is het noodzakelijk om te formuleren dat de vermindering maximaal 100% bedraagt tot een minimaal te betalen tarief van: € ..
De bouwtechnische- en ruimtelijke toets
De Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen zorgt voor een tweedeling in de categorieën bouwwerken. Met name voor bouwwerken in gevolgklasse 1 wijzigen de leges. Bouwtechnisch worden de werkzaamheden voor nieuwe vergunningaanvragen door de private kwaliteitsborgers uitgevoerd. Alleen de ruimtelijke toets wordt nog door de gemeenten uitgevoerd. In de tarieventabel van de leges zijn voor bouwwerken twee afzonderlijke tarieven opgenomen. In artikel 2.5 de tarieven voor de bouwtechnische toets, in artikel 2.6 de tarieven voor de ruimtelijke toets. Voor bouwwerken in gevolgklasse 1 kan alleen het tarief van artikel 2.6 worden geheven.
77% van de gemeenten hanteert een tarief afhankelijk van de bouwsom. Hiervan hanteert 63% een staffel, 14% een vast tarief. Opmerkelijk is dat 17% een vast bedrag hanteert. Dit heeft grote gevolgen voor de legesopbrengsten. 49 gemeenten hanteren een vast tarief onder de € 1.000,-. Gemiddeld bedraagt het tarief in deze gemeenten € 412,-. In onderstaand voorbeeld laten we zien hoe dit financieel uitpakt door de vergelijking tussen 2023 en 2024.
Een voorbeeld
Het betreft een aanvraag voor de bouw van 1 eengezinswoning. Deze valt in gevolgklasse 1. In 2023 onder de Wabo werd gemiddeld 3% over de bouwsom geheven als leges. Dit is € 10.500,-. In 2024 wordt een vast bedrag geheven op basis van artikel 2.5. In de 49 gemeenten is dit gemiddeld € 412,-. Dit is een vermindering van de opbrengst van meer dan € 10.000,- voor 1 woning. Ik hoop dat deze gemeenten zich bewust zijn van deze nadelige financiële gevolgen.
Het betreft een aanvraag voor de bouw van 1 eengezinswoning. Deze valt in gevolgklasse 1. In 2023 onder de Wabo werd gemiddeld 3% over de bouwsom geheven als leges. Dit is € 10.500,-. In 2024 wordt een vast bedrag geheven op basis van artikel 2.5. In de 49 gemeenten is dit gemiddeld € 412,-. Dit is een vermindering van de opbrengst van meer dan € 10.000,- voor 1 woning. Ik hoop dat deze gemeenten zich bewust zijn van deze nadelige financiële gevolgen.
Maximum tarieven
Ook hebben we onderzocht hoeveel gemeenten gebruik maken van een maximum tarief. De uitkomsten zijn als volgt: Bij de bouwtechnische toets maakt 47% van de gemeenten gebruik van een maximum, bij de ruimtelijke toets maakt 58% gebruik van een maximum. De tarieven lopen sterk uiteen. Van € 9.000,- tot € 1.275.000,- bij de bouwtechnische toets en van € 65,40 tot € 1.750.000,- bij de ruimtelijke toets.
Ook hebben we onderzocht hoeveel gemeenten gebruik maken van een maximum tarief. De uitkomsten zijn als volgt: Bij de bouwtechnische toets maakt 47% van de gemeenten gebruik van een maximum, bij de ruimtelijke toets maakt 58% gebruik van een maximum. De tarieven lopen sterk uiteen. Van € 9.000,- tot € 1.275.000,- bij de bouwtechnische toets en van € 65,40 tot € 1.750.000,- bij de ruimtelijke toets.
Buitenplanse omgevingsplanactiviteiten
Ook bij de buitenplanse omgevingsplanactiviteiten zien we een verscheidenheid aan heffingsmaatstaven en tarieven variërend van; vaste bedragen, een differentiatie naar klein (kruimel) en groot, gerelateerd aan bouwsom, grondoppervlakte of aantal woningen. Vooral bij de ‘oude kruimelgevallen’ verwacht ik in gemeenten met een vast bedrag onvoorziene hoge leges.
Ook bij de buitenplanse omgevingsplanactiviteiten zien we een verscheidenheid aan heffingsmaatstaven en tarieven variërend van; vaste bedragen, een differentiatie naar klein (kruimel) en groot, gerelateerd aan bouwsom, grondoppervlakte of aantal woningen. Vooral bij de ‘oude kruimelgevallen’ verwacht ik in gemeenten met een vast bedrag onvoorziene hoge leges.
Milieubelastende activiteiten
De nieuwe heffingsmogelijkheid is de heffing voor milieubelastende activiteiten. Meer dan 90% van de gemeenten en alle provincies hebben gekozen voor het toepassen van deze heffing. De tariefstelling loopt uiteen in de bandbreedte van € 1.000 - € 5.000 per milieubelastende activiteit. Het is belangrijk te monitoren hoe deze heffing zich ontwikkeld.
De nieuwe heffingsmogelijkheid is de heffing voor milieubelastende activiteiten. Meer dan 90% van de gemeenten en alle provincies hebben gekozen voor het toepassen van deze heffing. De tariefstelling loopt uiteen in de bandbreedte van € 1.000 - € 5.000 per milieubelastende activiteit. Het is belangrijk te monitoren hoe deze heffing zich ontwikkeld.
Tussentijdse aanpassing van de verordening en tarieventabel
De legesverordening mag tussentijds worden aangepast. Fouten kunnen worden gecorrigeerd en verbeteringen doorgevoerd. Hiervoor is het noodzakelijk dat er een wijzigingsverordening of nieuwe legesverordening en tarieventabel wordt vastgesteld door de gemeenteraad. Na bekendmaking geldt dan de nieuwe verordening en tarieventabel. De aanpassing hoeft niet met terugwerkende kracht te worden toegepast. Alleen als de aanpassing in het voordeel is van de aanvrager, mag terugwerkende kracht worden toegepast. Mocht de huidige verordening leiden tot een ‘onbillijkheden van overwegende aard’ kan de hardheidsclausule van de Awr worden toegepast. Dit is de bevoegdheid van het college of degene die door het college gemandateerd is en kan in uitzonderlijke gevallen worden toegepast.
De legesverordening mag tussentijds worden aangepast. Fouten kunnen worden gecorrigeerd en verbeteringen doorgevoerd. Hiervoor is het noodzakelijk dat er een wijzigingsverordening of nieuwe legesverordening en tarieventabel wordt vastgesteld door de gemeenteraad. Na bekendmaking geldt dan de nieuwe verordening en tarieventabel. De aanpassing hoeft niet met terugwerkende kracht te worden toegepast. Alleen als de aanpassing in het voordeel is van de aanvrager, mag terugwerkende kracht worden toegepast. Mocht de huidige verordening leiden tot een ‘onbillijkheden van overwegende aard’ kan de hardheidsclausule van de Awr worden toegepast. Dit is de bevoegdheid van het college of degene die door het college gemandateerd is en kan in uitzonderlijke gevallen worden toegepast.
Tot slot enkele tips
Het is van groot belang in je eigen gemeente te onderzoeken of er geen onbedoelde consequenties zijn van de nu geldende legesverordening. Signalen kunnen komen van aanvragers, de afdeling vergunningverlening, bezwaarmakers, tegenvallende inkomsten etc. Pas zo nodig de legesverordening en tarieventabel tussentijds aan. Onderzoek de impact van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen voor verbouw die per 1 januari 2025 in werking treedt. En start op tijd met de berekening van de kostendekking 2025, zodat de output kan dienen als input voor de begroting 2025.
Het is van groot belang in je eigen gemeente te onderzoeken of er geen onbedoelde consequenties zijn van de nu geldende legesverordening. Signalen kunnen komen van aanvragers, de afdeling vergunningverlening, bezwaarmakers, tegenvallende inkomsten etc. Pas zo nodig de legesverordening en tarieventabel tussentijds aan. Onderzoek de impact van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen voor verbouw die per 1 januari 2025 in werking treedt. En start op tijd met de berekening van de kostendekking 2025, zodat de output kan dienen als input voor de begroting 2025.
Benieuwd hoe jouw gemeente zich verhoudt tot de rest van Nederland? Hulp nodig bij de leges? Schroom niet om ons in te schakelen. Of neem deel aan de Workshop Leges. Wij zetten onze ervaring graag voor je in.