Wist u dat u als lokale belastingheffer pas belasting kan heffen, als u beleidsregels hiervoor heeft vastgesteld en bekendgemaakt gemaakt? In de praktijk blijken niet alle gemeenten deze regels te hebben vastgesteld, constateert Huib Pijpers, adviseur en docent bij Involon. De Leidraad heffing en de Leidraad invordering bieden uitkomst.
“Met enige regelmaat zien wij dat gemeenten geen lokale beleidsregels vaststellen en publiceren voor het heffen of invorderen van belastingen. Of ze zijn bijvoorbeeld in 1996 bij de invoering van de Wet WOZ vastgesteld en daarna nooit meer geactualiseerd”, aldus Pijpers. “Daarnaast horen wij vaak dat men zelf geen regels heeft vastgesteld, maar dat die van de rijksbelastingdienst worden toepast. Over deze praktijk stelt de Nationale Ombudsman (onder meer in zijn aanbeveling 2016/044), dat interne regels niet gelden indien deze niet zijn gepubliceerd. En dat hierbij sprake is van een schending van de rechtszekerheid.”
Jurisprudentie
Het oordeel van het Gerechtshof van ’s-Hertogenbosch in haar uitspraak van 29 oktober 2014 (GHSHE:2014:4482) laat ook het belang van beleidsregels zien. Deze zaak handelde over het toepassen van de beleidsregel ‘aanwijzen van belastingplichtigen in keuzesituaties’ voor de afvalstoffenheffing. Het Hof stelde dat de heffingsambtenaar bij het opleggen van de aanslag aan een van de bewoners, niet naar willekeur mag handelen. Bij het aanwijzen van één bewoner, kan dat alléén op basis van kenbare beleidsregels.
Deze aanslag afvalstoffenheffing was opgelegd vlak voor het wijzigen van de Wet milieubeheer. “Met die wetswijziging werd de opdracht aan de heffingsambtenaar ingevoerd voor het vaststellen van deze beleidsregels”, licht Pijpers toe.
Andere voorbeelden
In de Gemeentewet staat een identieke opdracht aan de heffingsambtenaar opgenomen, namelijk voor het aanwijzen van de houder van de hond in keuzesituaties. En zo kent de Wet WOZ een dergelijke opdracht voor het aanwijzen van de WOZ-belanghebbende. Ook in de Waterschapswet staan dergelijke opdrachten aan de heffingsambtenaar voor de watersysteemheffing ingezetenen en de zuiveringsheffing. Zo ook in de Waterwet voor de verontreinigingsheffing.
Andere belangrijke beleidsregels voor de heffing zijn: de uitvoeringsregeling gemeentelijke- (waterschap-) belastingen, de beleidsregel ambtshalve vermindering, de beleidsregel bestuurlijke boeten belastingen en de beleidsregel proceskosten.
Absolute must
Het vaststellen, bekendmaken en publiceren van beleidsregels voor lokale belastingen is om meerdere redenen een must:
- Allereerst omdat deze opdracht in de wet staat.
- Ten tweede omdat bij de uitvoering van de Algemene wet inzake rijksbelastingen en de Invorderingswet bepaalde keuzen moeten worden vastgelegd.
- Tot slot omdat de algemene beginselen van behoorlijk bestuur dit vereisen, zoals het verbod op willekeur en het rechtzekerheidsbeginsel.
Advies & leidraad
“Voorkom juridisch gedoe. Leg de uitvoering van belastingverordeningen vast in beleidsregels voor de heffing en de invordering en houdt deze actueel”, adviseert Pijpers. Om het gemeenten gemakkelijk te maken, heeft Involon alle beleidsregels op het gebied van heffing bij elkaar gebracht in de Leidraad heffing. Voor de invordering is er één beleidsregel: de Leidraad invordering. Deze moet elk half jaar geactualiseerd worden. Involon ondersteunt jaarlijks vele opdrachtgevers hier bij.