Nog steeds zien we uitspraken op kwijtscheldingsverzoeken die uit niet meer bestaan dan één inhoudelijke zin. Iets in de trend van “U heeft geen recht op kwijtschelding omdat u over voldoende betalingscapaciteit/vermogen beschikt”. En zelfs bij uitspraken op beroepschriften wordt er lang niet altijd nadere uitleg gegeven. Het moge duidelijk zijn dat dit soort uitspraken niet voldoen aan het vereiste van een deugdelijke motivering. Juist dit motiveringsbeginsel wordt steeds belangrijker. We merken nu al dat de Nationale Ombudsman steeds vaker opmerkingen heeft over de motivering. Daarnaast gaan we misschien per 1 januari 2024 wel afscheid gaan nemen van het administratieve beroepschrift en de overstap gaan maken naar de bezwaar en beroepsprocedure waarbij ook de rechter in beeld komt. Op het moment dat de rechter gaat toetsen wordt een goede motivering nog belangrijker.
Het is daarom de hoogste tijd dat we onze uitspraken op kwijtscheldingsverzoeken en administratief beroepschriften eens kritisch tegen het licht gaan houden. We moeten over naar uitspraken waarin we onze inwoners goed en begrijpelijk uitleggen waarom we wel of geen kwijtschelding verlenen. Zonder die motivering is het voor de verzoeker ook praktisch onmogelijk om op onderbouwde wijze administratief beroep in te dienen. En het toevoegen van de berekening van de betalingscapaciteit of het vermogen is niet voldoende. Die berekening is onnavolgbaar als kwijtschelding niet je werk is. Daar hoort dus een duidelijke uitleg bij. We moeten bijvoorbeeld uit gaan leggen wat betalingscapaciteit is, waarom bepaalde uitgaven wel en andere niet worden meegerekend. Dat vergt niet alleen meer kennis van de regeltjes en het beleid, maar ook kennis van de gedachte achter die regeltjes. Want waarom komt het bedrag dat iemand aan de energieleverancier betaalt eigenlijk niet terug als uitgave in de berekening van de betalingscapaciteit?
Als we dat gaan uitleggen voorkomen we vragen, beroepschriften en zijn we beter voorbereid op de overgang van administratief beroep naar bezwaar en beroep. En misschien komen we er dan ook wel achter dat ons kwijtscheldingsbeleid meer aandacht en duidelijkheid verdient of dat we het ministerie eens moeten gaan bewegen om de kwijtscheldingsregeling te actualiseren en verbeteren. Kwijtschelding zou meer moeten zijn dan een invuloefening of een kunstje dat we uitvoeren, waarna we in zo min mogelijk woorden uitspraak doen. Het is mensenwerk en een belangrijk onderdeel van het met menselijke maat belasting heffen en innen.