Tarieven OZB
Voor de eigenaren van niet-woningen heeft de gemeenteraad met ingang van 2021 een tarief ingevoerd van 0,4586%. Door voor de gebruikers van niet-woningen géén tarief meer op te nemen in de verordening, heeft de gemeenteraad besloten om deze lasten te verschuiven van de gebruikers van niet-woningen naar de eigenaren daarvan. Deze beleidswijziging is door de gemeenteraad in augustus 2019 ingezet, vanwege de aanhoudende leegstand van winkel- en kantoorpanden. Toen is besloten om de OZB als fiscaal instrumentarium in te zetten, om daarmee pandeigenaren te bewegen tot het voorkomen van leegstand. Ter illustratie waren in 2019 de tarieven voor gebruikers van niet-woningen 0,2048% en voor eigenaren 0,2575% (samen 0,4623%). Besloten is om de gebruikersbelasting af te schaffen met ingang van 2021 en om deze opbrengst te gaan verhalen op de eigenaar. Met deze lastenverschuiving wordt ook het leegstandsrisico bij het gebruikersdeel van de OZB opgevangen. Door voor 2021 als ingangsdatum te kiezen, kon 2020 door de gemeente en door belanghebbenden gebruikt worden voor het treffen van de voorbereidingen.
Stellingname Eiser
Belastingplichtige stelt dat er sprake is van een buitensporige lastenverzwaring omdat belastingplichtige deze niet kan verhalen op de huurders. Ook zou de lastenverzwaring disproportioneel zijn en is de OZB niet bedoeld om de leegstand van bedrijfspanden te voorkomen. Verder wordt ingebracht dat er sprake is van détournement de pouvoir én van strijd met het evenredigheidsbeginsel.
Oordeel Rechtbank
De Rechtbank stelt voorop dat het vaststellen van de tarieven een zelfstandige bevoegdheid van de gemeenteraad is. De belastingrechter is in beginsel niet bevoegd om over de tarieven te oordelen tenzij de tarieven in strijd zijn met de wet of de algemene rechtsbeginselen. De Rechtbank verwijst onder meer naar een uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2013:7497) waarbij sprake was van een verhoging van 45,6%. Het hof zet hierbij heel uitgebreid uiteen waarom dit tarief in stand kan blijven. Bij deze uiteenzetting haalt het hof teksten aan uit verschillende kamerstukken. Zij concludeert dat deze verhoging niet leidt tot willekeurige en onredelijke belasting heffing, die de wetgever bij het toekennen van de bevoegdheid aan de raad tot het vaststellen van tarieven niet voor ogen heeft gehad. Opvallend is dat het hof daarbij ook verwijst naar een advies van de Raad van State waarbij werd aangegeven: “dat verhoging van de belastingtarieven een van de meest bediscussieerden en omstreden aangelegenheden in de gemeenteraad is en dat dit niet lichtvaardig pleegt te geschieden”.
Het tarief voor de OZB eigenaar is naar het oordeel van de Rechtbank niet in strijd met een wettelijke bepaling. Toen de wetgever de maximering van de OZB-tarieven heeft afgeschaft is de verantwoordelijkheid voor het vaststellen van de tarieven bewust bij de gemeenteraad neergelegd. Verder stelt de Rechtbank dat het OZB-tarief als zodanig niet is verhoogd, maar dat er sprake is van een lastenverschuiving van gebruikers naar eigenaren. Nu in de aanhef van artikel 220 van de Gemeentewet het woord “kunnen” staat opgenomen, is het volgens de Rechtbank aan de gemeenteraad om geen, beide of één van de onroerendezaakbelastingen voor niet-woningen in te voeren. De gemeenteraad mag daarom kiezen voor één tarief voor eigenaren van niet-woningen.
Volgens de Rechtbank is er géén strijd met algemene rechtsbeginselen nu de gemeenteraad een grote mate van beleidsvrijheid heeft én een reden had voor de lastenverschuiving, namelijk het tegengaan van leegstand. Een tarief van 0,4586% beschouwt de Rechtbank niet als onredelijk. In de procentuele stijging van het tarief voor de eigenaren van niet-woningen, ziet de Rechtbank géén onredelijke of willekeurig belastingheffing. De stelling van de eiser dat zij deze lasten op grond van de huurovereenkomst niet kan verhalen, brengt de Rechtbank niet tot een ander oordeel. Eiseres heeft deze stelling namelijk niet onderbouwd en heeft ook verklaard dat zij de huurovereenkomsten hierop niet heeft nagelezen.
Resumerend
Het afschaffen van het gebruikerstarief én het daarmee verhogen van eigenaarstarief voor niet-woningen om daarmee leegstand van bedrijfspanden te voorkomen, vindt steun bij de Rechtbank Rotterdam. Deze verhoging is niet in strijd met de wet. Immers bij het afschaffen van de maximering van de OZB-tarieven heeft de wetgever het kiezen voor bepaalde tarieven en de hoogte daarvan, bewust neergelegd bij de gemeenteraad. Ook is er géén strijd met het artikel 219 van de Gemeentewet waarin is bepaald dat de gemeenteraad de belasting niet afhankelijk mag stellen van inkomen, winst of vermogen.
Ook slaagt de toets aan het laatste criterium; het evenredigheidsbeginsel. De verhoging van het eigenaarstarief voor niet-woningen leidt niet tot willekeurige en onredelijke belastingheffing die de wetgever bij het toekennen van de bevoegdheid aan de raad niet voor ogen heeft gehad. Kortom met deze verhoging wordt géén schriktarief ingesteld, waarmee via de fiscale weg een soort verbodsbepaling wordt ingevoerd.
De uitspraak is gepubliceerd onder nummer: ECLI:NL:RBROT:2022:1234.