Formele en materiële beoordeling
Elk rechtscollege doet voorafgaand aan de materiële beoordeling van het geschil een formele beoordeling. Immers besluiten zijn nietig indien het vaststellen van de aanslag of het doen van de uitspraak op bezwaar onbevoegd is genomen. Is er sprake van een nietig besluit dan komt de rechter niet meer toe aan de materiële kant van het geschil. Zoals in deze casus, waarbij eiser inbrengt dat er geen sprake is van een belastbaar feit.
Bekrachtiging
De Awb geeft de heffingsambtenaar de mogelijkheid om een besluit waartegen beroep is ingesteld te bekrachtigen, ondanks dat er sprake is van een onbevoegd genomen besluit. Dit mag de heffingsambtenaar doen indien aannemelijk is dat belanghebbende niet is benadeeld. Iemand terecht in de belastingheffing betrekken bij het uitvoeren van de belastingverordening, wordt niet gezien als het benadelen van deze persoon.
Op deze wijze hoeft een vormgebrek niet direct fataal te zijn. De rechtbank kan bijvoorbeeld besluiten om een onbevoegd genomen uitspraak op bezwaar in stand te laten. Ook kan de rechter het betrokken bestuursorgaan de mogelijkheid bieden om gedurende het beroep het onbevoegd genomen besluit te bekrachtigen.
Eiser
De eiser heeft eigenlijk alléén een materiële grief. De naheffingsaanslag voor de parkeerbelasting is volgens eiser onterecht opgelegd omdat het onduidelijk is dat op de parkeerplaats voor het opladen van elektrische auto’s sprake is van betaald parkeren.
Formele beoordeling door de rechtbank
De rechtbank beoordeelt eerst ambtshalve of de uitspraak op bezwaar bevoegd is genomen. Daarbij stelt zij vast dat uitspraak op bezwaar is gedaan door een medewerker van de ParkeerService, namens het college van de gemeente waarvoor dit extern bureau de parkeerbelasting uitvoert.
De manager van ParkeerService is door deze gemeente in het Aanwijzings- en mandaatbesluit aangewezen als heffingsambtenaar voor de parkeerbelasting. Ambtshalve heeft de rechtbank geconstateerd dat de titel van “manager” bij ParkeerService gewijzigd is in “directeur”. Ofschoon dat dit niet in het Aanwijzings- en mandaatbesluit is vastgelegd (de eerste vormfout) merkt de rechtbank de directeur toch aan als heffingsambtenaar.
De rechtbank laat toe dat een tweede vormfout tijdens de zitting hersteld wordt. De heffingsambtenaar bracht namelijk in dat niet namens het college uitspraak is gedaan op bezwaar, maar namens hem. De rechtbank heeft toen alsnog de directeur van ParkeerService als verwerende partij aangemerkt.
Toch stelt de rechtbank dat het besluit onbevoegd is genomen, want er is sprake van een derde vormfout, namelijk dat het mandaatbesluit voor het doen van uitspraak op bezwaar door de medewerker niet gepubliceerd is. Nu dat besluit niet gepubliceerd is, is het niet in werking getreden. Het beroep is daarom gegrond en de uitspraak op bezwaar wordt door de rechtbank vernietigd.
Rechtbank laat de rechtsgevolgen van de onbevoegd genomen uitspraak niet in stand
De rechtbank heeft de mogelijkheid om een onbevoegd genomen besluit in stand te laten, maar daar kiest de rechtbank hier niet voor. De reden hiervoor is dat de heffingsambtenaar tijdens de procedure nooit heeft besloten om de onbevoegd genomen uitspraak alsnog voor zijn rekening te nemen. Ook niet toen de rechtbank in de aankondiging voor de zitting er op gewezen heeft dat tijdens de zitting het vormverzuim aan de orde komt. Een laatste argument van de rechtbank is dat zij in eerdere procedures met ParkeerService bevoegdheidsproblemen heeft vastgesteld, waarbij ook sprake was van een bevoegdheidsgebrek.
In plaats van het in stand laten van de onbevoegd gedane uitspraak, draagt de rechtbank de heffingsambtenaar op om binnen zes weken een nieuw besluit te nemen. Verder veroordeelt de rechtbank de heffingsambtenaar in het vergoeden van het griffierecht en in de proceskosten. Voor de gehele uitspraak zie: ECLI:NL:RBMNE:2021:2382
Aanwijzings- en mandaatbesluit
In deze casus gaat het om namens de heffingsambtenaar doen van uitspraak op bezwaar. De bevoegdheden van de heffingsambtenaar zijn gebaseerd op de schakelbepaling in de Gemeente-, Provincie- en Waterschapswet en daarmee op de AWR.
De Awb geeft de heffingsambtenaar de bevoegdheid om andere functionarissen te mandateren om namens hem een besluit te nemen. Verder bepaalt de Awb dat een besluit zoals het Aanwijzings- en mandaatbesluit elektronisch gepubliceerd moet worden.
Een kwestie die in deze beroepszaak niet aan de orde kwam, maar zeker in het kader van de AVG om aandacht vraagt is dat alle medewerkers die belast zijn met de heffing en invordering aangewezen worden door het college. Daarmee hebben deze medewerkers op basis van attributie de bevoegdheden zoals die zijn opgenomen in de belastingwetten. In het kader van de AVG zijn dan onder meer de artikelen die gelden op het gebied van de geheimhouding van belang.
Bevoegdhedenscan & Opleiding
Vanuit de kennis van het formeel recht, in combinatie met onze kennis van de AVG voert Involon regelmatig scans uit op het correct vastleggen van de bevoegdheden bij lokale overheden. Hierbij richten wij ons onder meer op het Aanwijzings- en mandaatbesluiten in relatie tot waar de uitvoering van de lokale belastingen is ondergebracht. Tot op heden heeft elke scan geleid tot verbetervoorstellen.
De bevoegdheden bij de uitvoering van lokale belastingen komen aan de orde tijdens onze INVORM-opleidingen en bij onze Introductiecursus Aanwijzingsbesluit en mandaatregeling.